Bijenwas
Bijenwas zweten de bijen uit klieren in het achterlijf. De was druipt namelijk als een gordijntje uit de spleetvormige klieropening en wordt hard aan de lucht. De bijen nemen deze flinters in hun pootjes en kauwen die tot de juiste vorm om er raat van te bouwen. Moet je je eens voorstellen, dat wij bakstenen moeten zweten om ons huis te bouwen…… Bijzondere dieren, die bijen!! Nieuwe raat is wit. Later wordt deze geel (o.a, door de propolis die bijen er op smeren => lees onder het kopje “propolis”) en zelfs bruin als er meerdere keren broed in gezeten heeft.
Nieuwe raat is eetbaar, maar niet verteerbaar. Bij het eten van raathoning (honing nog in de honingraat) krijgt men echter maar een zeer kleine hoeveelheid binnen, ongeveer 3% van het honinggewicht. Ook kan men de was tot een klompje kauwen en uitspugen. Het eten van onverteerbare vulstoffen is echter goed voor de spijs-vertering. Raat gemaakt op kunstraat (ook was) is niet zo geschikt om op te eten.
Eigenschappen en gebruik van bijenwas
De smelttemperatuur van bijenwas is 60-65ºC. Omdat zij een natuurproduct is en een mengsel van vele verschillende stoffen is dit een smelttraject, geen smeltpunt. Vanaf 40°C is bijenwas zacht en kneedbaar. Het smelten van bijenwas kan het best op verwarmd waterbad gebeuren om haar zacht en licht van kleur te houden. Bij oververhitting wordt zij nl. bruin. Dit wordt ook wel opzettelijk toegepast voor het maken van donkerbruine figuren.
Bijenwas vindt een belangrijke toepassing in de bijenteelt zelf, namelijk als kunstraat. Dit zijn gewalste of gegoten vellen met de afdruk van cellen erop, die door de bijen snel en zuinig (met weinig verbruik van honing) tot raat uitgebouwd worden.
Van alle bijenproducten wordt was als zodanig waarschijnlijk het minst therapeutisch gebruikt. In de cosmetische industrie wordt bijenwas toegepast in lippenstift, crèmes en zalven, zetpillen en oorkaarsen. Ikzelf gebruik bijenwas als warmte-pakkingen in mijn praktijk.
Verder kun je denken bij het gebruik van bijenwas aan de bekende boenwas voor meubelen. In de voedingsmiddelenindustrie wordt bijenwas als glansmiddel en anti-plakmiddel in de vorm van een dun laagje over drop en zacht snoep gedaan. En in de kunst wordt bijenwas gebruikt bij bijvoorbeeld de ‘lost wax’ methode bij het maken van bronzen en holle beelden.
En natuurlijk voor het maken van wasbeelden en kaarsen